روزگاری مردمان این دیار بر پیمان ابراهیم استوار ماندند و فطرت توحیدی خویش را براساس دین حنیف ابراهیم حفظ کردند.
شاخه دیگری از دعوت ابراهیمی در میان اسرائیلیان استوار ماند و بعدها موسی تورات را برای آن مردم آورد و زمانی که بنی اسرائیل از راه توحید خارج گشتند، عیسی(ع) برای اصلاح آن مبعوث گشت. اما آن مسیر هم در نهایت به انحراف کشیده شد.
در این سوی، شاخه ای که برگرفته از نسل اسماعیل بود، توحید و آیین حنیف را زمین نهاد و گرفتار بت پرستی شد.
ابراهیم از خداوند خواسته بود که نسل او را نمازگزار قرار دهد، اما اکنون، این نسل به انحراف کشیده شده و جز اندکی بر آیین حنیف نبودند.
ابراهیم ضمن دعاهایش از خداوند چنین طلب کرده بود: «ربنا وابعث فیهم رسولاً منهم (بقره / ۱۲۹)». خداوندا! از میان مکیان و نسل من، رسولی مبعوث گردان. و اکنون رسول خدا (ص) براساس همان دعا مبعوث گشته و خود می فرمود: من استجابت دعای پدرم ابراهیم هستم.
بنابراین شگفت نبود که گفته شود آیین مسلمانی، و حتی نام «مسلمانی» نامی است که ابراهیم برگزیده است.
خداوند خود تصریح می کند: که نام مسلمان را برای شما، ابراهیم(ع) انتخاب کرد: «هو سماکم المسلمین» (حج / ۷۸).
در نسل جدید مسلمانی، رسول(ص) نخستین مسلمان به شمار می آمد: «انا اول المسلمین (انعام / ۱۶۳)». این تعبیر در چندین جای قرآن آمده است.
بدین ترتیب بعثت رسول(ص) به معنای احیای مذهب حنیف بود که رسول هم آیین جدید را همان «مله ابراهیم حنیفا» نامید و فرمود: «بعثت بالحنیفیه السمحه». من مبعوث گشتم تا دین حنیف آسان گیر را زنده کنم.
خداوند هم در قرآن فرمود: هرکس از آیین ابراهیم روی گرداند خویش را اسیر سبک مغزی و سفاهت کرده است (بقره ۱۳۰.)
هویت اصلی این بعثت که به شهادت قرآن، نه یهودی بود و نه نصرانی «ما کان ابراهیم یهودیا و لانصرانیا»، (آل عمران / ۶۷) بر پایه توحید و یکتاپرستی و صراط مستقیمی بود که در قالب مفاهیم اعتقادی و باورهای طرح شده در قرآن کریم بود.
اکنون با بعثت محمد (ص) بار دیگر ابراهیم (ع) زنده شده و خطاب به آیین های کفری و الحادی و شرک آلود دیگر چنین خطاب می کند که این آیین ها که پس از من تحریف گشته است، ربطی به آموزه های من ندارد.
شاهد من همین محمد (ص) است که اکنون به صحنه آمده است تا ندای توحید ناب را زنده کند و خط بطلانی بر ادعاهای واهی یهود و نصارا به خصوص آیین تثلیث بکشد.
براین اساس بود که محمد (ص) در یک خطبه چنین فرمود:
۱. آگاه باشید که پروردگارم به من دستور داده است تا آنچه را نمی دانید، به شما تعلیم دهم.
۲. و ازجمله آنچه که امروز به من تعلیم داده است این که هر مالی که به بنده ای داده ام، برای او حلال است.
۳. من همه بندگانم را حنیف خلق کردم، اما شیاطین آمدند و دینشان را از ایشان گرفتند، و آنچه را من بر ایشان حلال کرده بودم، حرام کردند.
۴. شیاطین به آنان گفتند از آنچه من به آنان تسلط و قدرتی نداده بودم، برای من شریک بگیرند. یک وقت خداوند به عرب و عجم اهل زمین نگریست (و از شدت انحراف) برآنان خشم کرد، مگر دسته ای از اهل کتاب را... (مسند احمد: ۴ ، ،۱۶۲ صحیح مسلم: ۸ ، ۱۵۹).
اما این که رسول(ص) به صورت مشخص تر به چه چیز برای چه کسی مبعوث گشته است، بهتر است به نقل چند روایت بپردازیم:
امام باقر (ع) از قول پیامبر(ص) نقل کرد که فرمود: من برای سرخ و سیاه مبعوث شده ام.
در روایتی دیگر از آن حضرت نقل شده است که فرمود: من برای عموم مردم مبعوث شدم، اگر نپذیرفتند، برای عرب، اگر نپذیرفتند برای قریش، اگر نپذیرفتند برای بنی هاشم و اگر نپذیرفتند برای خودم به تنهایی.
نیز از پیامبر(ص) نقل شده است که من به سوی همه زندگان معاصر خودم و برای هر کسی که پس از من آید، مبعوث شده ام و در جمله ای دیگر فرمود که نبوت با من پایان خواهد یافت.
و نیز رسول خدا (ص) فرمود: من مبعوث شده ام تا دین آسان گیر و حنیفی را به شما عرضه کنم. این اشاره به همان روش حنفیت بود که عبارت از آیین ابراهیم بود و مردم موحد مکه، هرچند در اقلیت بودند، از کلیات آن آگاهی داشتند.
در روایتی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: من برای آن مبعوث گشتم تا اخلاق نیک و پسندیده را تکمیل کنم.
در روایتی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: من برانگیخته شدم تا گروهی را برکشیده و گروه دیگری را فرو آورم.
نیز حضرت فرمود: من رحمت مُهدات هستم.
پیامبر (ص) همچنین می فرمود: من مانند پدری هستم که به شما تعلیم می دهم.
و در روایتی دیگر فرمود: من مبلغ پیام الهی هستم و خداوند خود هدایت کننده است.
و در روایتی دیگر فرمود: خداوند من را مبلغ مبعوث کرده است نه آن که شما را به زحمت بیندازم.
خداوند هم در قرآن پیامبر را «شاهد و مبشر و نذیر و داعی» معرفی کرد و فرمود: ای پیامبر! ما تو را گواه و بشارتگر و هشداردهنده فرستادیم و دعوت کننده به سوی خدا به فرمان او و چراغی تابناک.
